Tatry Zachodnie – jedno z trzech pasm górskich Łańcucha Tatrzańskiego, będące zachodnią częścią Tatr. Położone w Polsce i Słowacji. Nazwa rozpowszechniła się w polskiej literaturze dopiero po 1868 roku, dawniej używano także nazw: Hale Liptowskie, Hale Liptowsko-Orawskie, Hale Liptowsko-Nowotarskie. Tatry są objęte ochroną przez ustanowienie na ich obszarze polskiego Tatrzańskiego Parku Narodowego i słowackiego TANAP-u oraz przynależności do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. Świat zwierzęcy Tatr (mimo niewielkiego obszaru jaki zajmują te góry) jest niezwykle złożony i zależy od wysokości danego obszaru, ktory Co ciekawe, do terenów Polski należy tylko nieco ponad 20 procent tego pasma górskiego – reszta znajduje się w granicach Słowacji. Wiedząc jak piękne potrafią być Tatry, radzimy wam czym prędzej zaplanować urlop u naszych sąsiadów i zwiedzić dotąd nieznane miejsca. 333002. Tatry są największymi polskimi górami.Leżące na granicy polsko - słowackiej.Tatry są częścią długiego łańcucha Karpat.Dzieli się je na Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie które różnią się rodzajem budujących je skał i wyglądem.Rozdziela je przełęcz Liliowe. Najwyższym szczytem polskiej części Tatr są położone w W Polsce jest też więcej szlaków turystycznych. Kiedy docierasz do schroniska górskiego w Polsce, masz wiele szlaków do wyboru. Generalnie, planowanie wycieczek w polskich Tatrach jest łatwiejsze, może być bardziej elastyczne i spontaniczne. 4. Szlaki turystyczne na Słowacji są mniej zatłoczone Jelenie są częścią historii od wieków. Jelenie, które należą do rodziny jeleniowatych i można je znaleźć praktycznie w każdym regionie świata, są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych zwierząt na świecie. Jelenie były integralną częścią zarówno mitologii, jak i polowań w całej ich rozległej i różnorodnej historii. 8wk2. Uzupełnij brakujące informacje w zdaniach: Tatry są częścią łańcucha górskiego ................. Na obszarze Polski Tatry dzielą się na dwie części: zbudowane z wapieni .................... zbudowane ze skał granitowych ................... Tatry to jedyna kraina w Polsce w której występuje krajobraz ..................... Nie od dziś wiemy, że Zakopane jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejscowości turystycznych w Polsce. Popularność i fenomen Zakopanego zaskakuje nawet miejscowych górali. Każdego roku bite są tu rekordy ilości turystów odwiedzających to najwyżej położone miasto w Polsce. Szczyty i szlaki turystyczne w Tatrach co roku przemierzają tysiące turystów wyruszających prosto z Zakopanego. Zakopane położone jest w Rowie Podtatrzańskim, a dokładniej mówiąc w Kotlinie Zakopiańskiej, u samych stóp Tatr. Sprawdź, jakie szczyty możesz zdobyć, przemierzając szlaki w Tartach. Zakopane – turystyczne miasto położone w Tatrach Jak wcześniej wspomnieliśmy Zakopane to najwyżej położone miasto w Polsce, leży na wysokości 750 – 1126 m. n. p. m. natomiast jego najwyższy punkt, administracyjnie będący w granicach Zakopanego to szczyt Świnicy (2301 m. n. p. m.). NOCLEGI W GÓRACH Zakopane od południa otaczają wzniosłe Tatrzańskie szczyty, a od północy pasmo Gubałówki. Zakopane jest jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych. Co roku przybywają tu setki tysięcy, a nawet miliony turystów. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ Zakopane dzięki swojej ciekawej historii, oryginalnej kulturze i wspaniałej przyrodzie jest idealnym miejscem na wypoczynek dla każdego. Tatry - Zakopane i jego atrakcje Zarówno zimą, jak i latem, na odwiedzających to miasto, czekają liczne atrakcje. Miasto posiada doskonale rozbudowaną bazę noclegową, liczne hotele, pensjonaty, schroniska, czy klimatyczne góralskie domy. Obiektów noclegowych jak i turystów odwiedzających Zakopane przybywa z roku na rok, dzięki licznym miejscom noclegowym miasto jest przygotowane na przyjęcie tak dużej liczby turystów. Tatry, u stóp których położone jest miasto, oferują niezapomniane widoki i doznania. Nie ma chyba nic piękniejszego niż spacer górską doliną, czy wycieczka w wyższe partie Tatr. Możliwość wyciszenia się i obcowania z dziką przyrodą, podczas gdy na co dzień pędzimy w wielkich miastach, będzie bezcennym doświadczeniem. Mimo, że latem na najpopularniejszych górskich szlakach bywa tłoczno, to wyruszając w góry odpowiednio wcześnie, nawet w wysokim sezonie, mamy szanse na chwile spokoju i samotności. Wspaniale zachowane zabytki Zakopanego, czyli dawne drewniane budownictwo oraz liczne galerie i muzea, zaspokoją rządnych kultury i historii turystów. Niezwykła kultura i obyczajowość rodowitych górali jest niepowtarzalna i, co najważniejsze, ciągle żywa. Świetnych kapeli góralskich możemy posłuchać w prawie każdej regionalnej restauracji, tradycyjny wypas owiec zaobserwować na wielu halach, a oryginalne stroje góralskie zobaczyć na ulicy albo w kościele. Do tego wszystkiego możemy dodać barwną gwarę góralską, niezwykłą osobowość górali i oczywiście, pyszną regionalną kuchnia. Lokalnych potraw możemy spróbować w większości zakopiańskich restauracji, a w prawdziwe oscypki zaopatrzymy się u samego bacy. Zakopane jest otwarte dla turystów przez cały rok. W zimie miłośnicy białego szaleństwa znajdą tu świetnie przygotowaną infrastrukturę, wyciągi, wypożyczalnie oraz szkółki. W mieście i jego okolicach znajdują się specjalnie przygotowane trasy do narciarstwa biegowego oraz kilka lodowisk. Zimą wspaniale prezentują się ośnieżone tatrzańskie doliny, do większości których można dostać się bez specjalistycznego sprzętu. Sylwester w Zakopanem Oprócz tego, zimą odbywa się Sylwester w Zakopanem, czyli ogromny koncert na świeżym powietrzu, z udziałem największych gwiazd sceny. To zimą w Zakopanem organizowany jest Puchar Świata w Skokach Narciarskich, który przyciąga rzesze kibiców, wspierających naszych wspaniałych polskich skoczków. Latem królują tu górskie wycieczki, spacery po okolicy oraz przejażdżki rowerowe. Liczne koncerty, targi regionalne i wydarzenia kulturalne na stałe wpisały się w kalendarz zakopiańskich imprez. Lato to piękne krajobrazy, słoneczne dni, ale także nieoczekiwane burze i zmiany pogody. W lecie możemy tu spotkać Kino Letnie pod gołym niebem, wystawy plenerowe oraz wesołe tłumy turystów. Zakopane jest doskonałym punktem wypadowym na turystyczne szlaki, których w okolicy nie brakuje. Znajdziecie tu wiele ciekawych szlaków turystycznych obfitujących w niesamowite widoki często zapierające dech w piersiach. Zakopane – najciekawsze szlaki turystyczne dla początkujących Jeśli wybieracie się do Zakopanego i planujecie wyprawę w Tatry, koniecznie kontynuujcie lekturę artykułu. Przedstawimy Wam kilka propozycji łatwiejszych szlaków turystycznych, które przypadną do gustu początkującym wędrowcom. Wiele osób przyjeżdżających do Zakopanego chce najczęściej aktywnie spędzić swój wolny czas. Doskonałym pomysłem jest zdobycie jednego lub kilku tatrzańskich szlaków. Ci, którzy nie mają zbyt dużego doświadczenia w górskich wędrówkach, znajdą na miejscu wiele łatwych tras. Tatry i szlak na Gęsią Szyję Jednym z łatwych tras jest szlak na Gęsią Szyję. Do tego miejsca dostaniemy się startując z przystanku na Wierchu Porońcu. Zielony, szlakiem dotrzemy na Rusinową Polanę, to niecała godzina drogi. Szlak jest zaliczany do łatwych, w dużej mierze prowadzi przez las. W czasie wędrówki podziwiać możemy przepiękne widoki, zwłaszcza na strzeliste szczyty Tatr Bielskich i Wysokich. Po dotarciu na Rusinową Polanę możemy odpocząć z całą rodziną. Na miejscu znajdują się ławki, stoliki czy bacówka. Oczywiście nie zabraknie też fantastycznych widoków. Dalej, po chwili odpoczynku możemy ruszać na Gęsią Szyję (1489 m. n. p. m.), dokąd prowadzi szlak, w dalszym ciągu idziemy przez las, w górę prowadzą nas szerokie schody (podobno jest ich 900). Na szczyt dotrzemy w niecałą godzinę. Ci, którzy lubią podziwiać zabytkowe obiekty mogą wybrać się do drewnianego Sanktuarium Matki Bożej Jaworzyńskiej na Wiktorówkach. Dotrzecie tam w około 15 minut, podążając niebieskim szlakiem z Rusi nowej Polany. Cała trasa z Wierchu Porońca, przez Rusinową Polanę do Gęsiej Szyi liczy długość ponad 9,5 kilometrów, a czas pokonania trasy to ponad 3 godziny spokojnej wędrówki. fot. panorama z Gęsiej Szyi Wycieczka w Tatrach i szlak na Nosal Szlak na Nosal (1206 m. n. p. m.) to kolejna z łatwiejszych tras turystycznych. Jest łatwo dostępny z Zakopanego i bardzo popularny szczególnie wśród rodzin z dziećmi. Wznosi się nad Kuźnicami, pomiędzy Doliną Bystrej a Doliną Olczyską. Pomimo stosunkowo niewielkiej wysokości, można tu podziwiać wspaniałe widoki na tatrzańskie szczyty, doskonale widać też stąd całe Zakopane. Przejście całej grani Nosala zajmuje około 1,5 godziny, więc z pewnością jest to dobry wybór dla początkujących. Ze szczytu zejdziemy najpierw łagodnym skalnym uskokiem, po około 10 minutach znajdziemy się na Nosalowej Przełęczy (1103 m. n. p. m.). Stąd możemy już w 30 minut zejść zielonym szlakiem do Kuźnic i dalej, spacerkiem do punktu wyjścia. Możecie też udać się żółtym szlakiem w przeciwną stronę na Polanę Olczyską i dalej na Kopieniec. Pętla na Nosal to około 5 kilometrów trasy, a sama wędrówka zajmie nam niecałe 2 godziny. fot. panorama z Nosala Szlaki w Tatrach i Dolina Pięciu Stawów Doliny Pięciu Stawów nie musimy chyba nikomu przedstawiać. Ta dolina uważana jest za jedną z najpiękniejszych w całych Tatrach. Nic dziwnego, że jest tak chętnie wybierana przez miłośników górskich wędrówek. Wyprawa do Doliny Pięciu Stawów rozpoczyna się w Palenicy Białczańskiej, gdzie dostaniecie się samochodem lub autobusem. Jest to jeden z najpopularniejszych punktów wyjścia w Polskich Tatrach. Szczególnie w sezonie letnim musimy przygotować się na dużą liczbę turystów w tym miejscu. Asfaltowa droga, którą będziemy wędrować około 50 minut prowadzi do wodogrzmotów Mickiewicza. Następnie należy podążać zielonym szlakiem do Doliny Roztoki, i tak przez ponad godzinę wędrujemy przez las, gdzie na każdym kroku obserwujemy wspaniałe widoki. Po drodze warto też zobaczyć Siklawę, czyli największy wodospad w Polsce. Po krótkim przystanku na podziwianie wodospadu wróćmy na zielony szlak, wędrując pod górę w stronę Doliny Pięciu Stawów, to około godzina wędrówki. Później już tylko możemy delektować się pięknymi widokami jakie będą nam towarzyszyć gdy dotrzemy na miejsce. fot. panorama Dolina Pięciu Stawów Z Zakopanego prosto na szlak na Kasprowy Wierch Szlak na Kasprowy Wierch (1987 m. n. p. m.) to kolejny mało wymagający szlak turystyczny prowadzący na szczyt z którego podziwiać możecie niesamowite widoki. Kasprowy Wierch to jeden z najpopularniejszych szczytów w Polskich Tatrach, jest to niewątpliwie zasługa kolejki linowej, dzięki której szybko, łatwo i przyjemnie dostaniemy się na szczyt góry. Jednak w sezonie oczekiwanie na wjazd kolejką może się przeciągać do kilku godzin. Dlatego lepszym pomysłem może być wyprawa piesza na szczyt Kasprowego Wierchu. Najkrótszą drogą na Kasprowy Wierch jest zielony szlak prowadzący z Kuźnic. Nie bez powodu jest zaliczany do najłatwiejszych tatrzańskich szlaków. Jego przejście, nawet niedoświadczonym turystom zajmuje około trzech godzin. Odcinek do Myślenickich Turni, gdzie znajduje się stacja przesiadkowa kolejki linowej, to wyjątkowo łatwa trasa, która nie sprawi trudności, nawet najmłodszym wędrowcom. Odtąd droga jest bardziej stroma i węższa, ale na żadnym odcinku nie sprawia trudności, nawet maluchom. Pokonanie ponad 900 metrów w górę może być sporym wysiłkiem, dlatego pamiętajcie aby zabezpieczyć się w suchy prowiant i wodę przed podróżą, a w upalne dni, w górnej części szlaku, gdy miniemy las, warto zadbać o ochronę przed palącym słońcem. Szlak na Kasprowy Wierch to doskonała wyprawa, która pozwoli wam ocenić własne siły przed dalszymi wycieczkami w wyższe partie gór. Niezapomniane widoki z pewnością zrekompensują wszystkie trudy wyprawy i zostaną w pamięci na dłużej niż szybka przejażdżka kolejką linową. fot. Szlaki w Tatrach - Kasprowy Wierch Inne równie ciekawe szlaki w Tatrach Prócz przedstawionych powyżej szlaków turystycznych o dość łatwym poziomie trudności, możemy wymienić jeszcze kilka podobnych tras, które z pewnością przypadną do gustu mniej wprawionym wędrowcom. Będą to na przykład trasa na Wielki Kopieniec , trasa na Sarnią Skałę (1377 m. n. p. m.). Nie zawsze będzie łatwo, szybko i przyjemnie Szlaki turystyczne w Tatrach są mocno podzielone, jedne, jak te opisane powyżej są dość łatwe do zdobycia a przemierzenie ich w całości nie zajmie wam bardzo dużo czasu, jak na górskie wyprawy. Inne ze szlaków są dużo bardziej wymagające, pochłaniające dużo więcej energii oraz czasu wędrowców. Pierwszą osobą, która zdobyła Koronę Tatr był prawdopodobnie Janusz Chmielowski, jeden z najwybitniejszych polskich taterników. Pierwsze szczyty zdobywał już w wieku 14 lat (wejście na Mały Kozi Wierch). Następnie kontynuował swoje wędrówki po Tatrach, by w wieku, uwaga – 80 lat odbyć swoją ostatnią wspinaczkę, zdobywając szczyt Kościelca (2155 m. n. p. m.). Zanim my będziemy chcieli iść w jego ślady, warto byłoby najpierw sprawdzić się na kilku popularnych, co nie znaczy łatwych, szlakach górskich. fot. panorama z Kościelca (2155 m. n. p. m.) Szlak turytyczny na Giewont (1894 m. n. p. m.) Jednym z takich szlaków będzie wejście na Giewont (1894 m. n. p. m.). Bez wątpienia Giewont jest jednym z symboli Zakopanego, ten górujący nad miastem masyw górski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc. Giewont od strony miasta wyglądem przypomina śpiącego człowieka, tak powstała miejscowa legenda o śpiących rycerzach, którzy mają się zbudzić kiedy Polska będzie w potrzebie. Następnym znakiem rozpoznawczym Giewontu to żelazny krzyż umiejscowiony na samym szczycie. Krzyż stanął tam w ciągu 6 dni w 1901 roku. Trzy szlaki na Giewont Wybierając się na Giewont możemy wybrać jeden z trzech szlaków prowadzących z Zakopanego. Najpopularniejsza trasa prowadzi Doliną Strążyską i dalej przez przełęcz w Grzybowcu. Szlak prowadzi obok wspominanego wcześniej wodospadu Siklawica, jednak trzeba w tym wypadku nadłożyć około 30 minut drogi, aby go zobaczyć. Będąc już na szlaku polecamy przedłużyć nieco podróż, bo widok wodospadu jest naprawdę nieoceniony. Cała droga na szczyt Giewontu zajmie nam ponad 3 godziny. Inny popularny szlak na Giewont prowadzi przez Dolinę Małej Łąki. Trasa rozpoczyna się w okolicach ulicy Krzeptówki i prowadzi przez Polanę Małołącką, gdzie rozciągają się niesamowite widoki podczas wędrówki w górę. Wędrówka tą trasą również zajmie nam nieco ponad 3 godziny. Ostatni szlak na Giewont wiedzie z Kuźnic i prowadzi przez Dolinę Kondratową na Kondracką Przełęcz. Przejście tą trasą według turystów, zajmuje około 2 godzin i 45 minut. fot. Giewont Polskie Tatry i szlak na Rysy przez Morskie Oko Kolejnym, nieco bardziej wymagającym szlakiem jest trasa na Rysy przez Morskie Oko. Morskiego Oka, podobnie jak Doliny Pięciu Stawów czy Giewontu nie musimy specjalnie nikomu przedstawiać. Jest to jezioro położone u podnóża Tatr Wysokich, chyba najczęściej odwiedzane miejsce przez turystów w okolicach Zakopanego. Morskie Oko leży w Dolinie Rybiego Potoku, nad nim rozciągają się niesamowite widoki na Rysy, Mięguszowieckie Szczyty, Żabie Szczyty i Mnicha. Szlaki turystyczne prowadzą stąd jedynie na Rysy i Mięguszowiecką Przełęcz pod Chopkiem, reszta szczytów jest niedostępna. Rysy (2499 m. n. p. m.) są najwyższym szczytem w Polsce. Z tego powodu szczyt jest bardzo popularnym punktem wśród turystów. Wiele osób traktuje opisane wcześniej Morskie Oko jako bazę wypadową do wyprawy na Rysy. Szlak prowadzi wokół Morskiego Oka, następnie nad Czarny Staw a potem żlebem w górę. Końcówka szlaku jest dość niebezpieczna i została wyposażona w łańcuchy, które ułatwią wspinaczkę. Ze szczytu rozciąga się niesamowita panorama, podziwiać stąd możemy sporą część Tatr, ale również Podhale a przy dobrej pogodzie, nawet okolice Krakowa. fot. Morskie Oko Szlak na Orlą Perć Szlak na Orlą Perć, to najniebezpieczniejszy szlak w Tatrach (120 ofiar śmiertelnych), prowadzący pomiędzy Przełęczą Zawrat i Przełęczą Krzyżne. Szlak powstał w latach 1903 – 1906 z inicjatywy Franciszka Nowickiego, do roku 1911 trwało budowanie szlaków łącznikowych. Ze względu na bezpieczeństwo turystów, obecnie szlak na najtrudniejszym odcinku pomiędzy Zawrtem a Kozim Wierchem prowadzi tylko w jednym kierunku (możemy iść z Zawratu). Dyskutowano nawet o zamknięciu szlaku dla ogólnego ruchu turystycznego, jednak nigdy do tego nie doszło. Cały szlak jest równie piękny jak i niebezpieczny. Podążamy najpiękniejszą częścią Tatr, gdzie wielokrotnie wokół nas rozciągają się niesamowite panoramy, nierzadko przyprawiające o lęk nawet tych najbardziej obytych z wysokościami. Musimy pamiętać, że szlak jest szczególnie niebezpieczny kiedy pada deszcz lub gdy na drodze zalegają połacie śniegu. W takich warunkach chwila nieuwagi, jeden nieostrożny ruch może skończyć się niebezpiecznym wypadkiem. Siła fizyczna z pewnością będzie potrzebna do przebycia tego szlaku. Sama droga od Przełęczy Zawrat do Przełęczy Krzyżne zajmuje blisko 7 godzin, a do tego musimy jeszcze doliczyć czas dotarcia na szlak i zejścia z niego. Zadbaj o bezbieczeństwo - to bardzo ważne! Pamiętajmy, że wybierając się w góry, nie tylko czeka nas wspaniała przygoda. Góry to również przyroda, która pisze różne scenariusze. Nigdy nie wiemy co się wydarzy, może spotkać nas niespodziewana burza, która w górach jest bardzo niebezpieczna. Tutaj zawsze musimy być czujni i każdy krok stawiać mocno na ziemi. W górach najmniejszy błąd może skończyć się tragicznie, nieważne czy to będzie najprostszy ze szlaków, czy ten najbardziej wymagający. Zadbajcie o bezpieczeństwo podczas wyprawy w góry. Zobacz nasze noclegi w górach. Niesamowite Tatry i szlaki prowadzące na szyty Tatry są najwyższym pasmem w łańcuchu Karpat, są częścią Łańcucha Tatrzańskiego w Centralnych Karpatach Zachodnich. Tatry zaliczają się do najwyższej kategorii pod względem atrakcyjności, szczególnie ich wysokogórska część. Tatry są objęte ochroną, poprzez ustanowienie na ich obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz przez przynależność do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. Tatry są chętnie wybieraną destynacją przez turystów. Szczególnie ich Polska część, która jest mniejsza od Słowackiej. Każdego roku Polską część Tatr odwiedza blisko 3 miliony osób. Największy napływ turystów przypada tu w okresie wakacyjnym. Doskonała infrastruktura, liczne szlaki turystyczne, nartostrady, liczne kolejki linowe, a także wyciągi narciarskie, sprzyjają turystyce oraz uprawianiu sportów zimowych. Świetnie rozwinięta baza noclegowa, powiększająca się każdego roku, sprawia, że miejscowi są przygotowani na przyjęcie turystów, którzy chętnie odwiedzają Tatry o każdej porze roku. W całych Tatrach turyści mogą zdobyć 84 szczyty, z czego 62 w Tatrach Zachodnich, 21 w Tatrach Wysokich i 1 szczyt w Tatrach Bielskich (Szalona Kazalnica 1945 m. n. p. m.). Łączna długość szlaków turystycznych w Tatrach po ich Polskiej stronie wynosi 275 kilometrów, natomiast po stronie Słowackiej długość szlaków wynosi aż 651. Jednak to Polska strona Tatr jest znacznie częściej wybierana przez turystów. Nic dziwnego. Możemy tu podziwiać niesamowite, niespotykane nigdzie indziej widoki. Wyprawa w Tatry z pewnością pozostaje na długo w pamięci turystów. Jedno jest pewne. Każdy powinien chociaż raz w swoim życiu znaleźć się w Tatrach i zaznać ich niesamowitego klimatu. Wybrane informacje o szlakach i szczytach Tatr: Co oznaczają kolory szlaków w górach? Szlaki żółte i czarne to ścieżki łącznikowe. Szlaki zielone to ścieżki łączące najciekawsze miejsca w danym regionie. Szlaki czerwone i niebieskie to ścieżki główne, dalekobieżne. Kiedy zamykają szlaki w Tatrach? Szlaki w Tatrach są zamykane w różnych okresach, możesz to sprawdzić tutaj. Na jakiej wysokości leży szczyt Kościelca? Szczyt Kościelca leży na wysokości szczyt Kościelca 2155 m. n. p. m. Na jakiej wysokości leży Kasprowy Wierch? Kasprowy Wierch leży na wysokości 1987 m. n. p. m. Jeśli spojrzeć ładnym porankiem z Czerwonych Wierchów na południe, wzrok zawadzi o wał górski na horyzoncie, ciągnący się równolegle, gdzie niegdzie pospiętrzany. To właśnie Niskie Tatry (Niżne Tatry, Nizke Tatry). Aby wspiąć się na Chopok, Dziumbiera, czy Kráľovą Hoľę i zanurzyć się w trawy na halach, trzeba przejechać granicę w Starej Lubowni, Łysej Polanie czy Chyżnem. Niskie Tatry, chyba jak żaden inny rejon górski na Słowacji, nadają się na dłuższe wędrówki z plecakiem. Niskie Tatry mają nad wyższymi kuzynami z północy jedną przewagę, mimo że także są górami o rzeźbie alpejskiej nie są tak zadeptane jak Tatry. Niskie Tatry to wyśmienity rejon na wielodniowe wędrówki. Najbardziej godne polecenia jest przejście całej pięknej grani Niskich Tatr. Łańcuch ciągnie się wzdłuż linii wschód-zachód przez 80 km od przełęczy Vernár na wschodzie, która łączy Niskie Tatry ze Słowackim Rajem aż do Doliny Korytnickiej na zachodzie. Od północy i południa jego obszar wyznaczają doliny Vagu i Hronu. Grzbiet Niskich Tatr przecięty jest niemal w połowie przez Certovicką Przełęcz (Sedlo Certovica), która dzieli je na dwie części. Wschodnia, jest łagodniejsza, krajobrazem przypomina może, bieszczadzkie połoniny tylko wyższe o kilkaset metrów. Ta część Niskich Tatr kulminuje na samym początku łańcucha na wschodzie najwyższym wierzchołkiem Kraľovą Hoľą o wysokości 1940 metrów. Zachodnia część ma bardziej alpejską rzeźbę. Wypiętrzenie potraktowane zostało w czwartorzędzie lodowcem, który topniejąc zostawił północne zbocza poorane żlebami, skalistymi żebrami opadające do polodowcowych dolin. Najwyższym wierzchołkiem zachodniej części Niskich Tatr jest Dziumbier (Dumbier) o wysokości 2046 metrów. Część wschodnia Główny szlak prowadzi z Telgartu i kiedy się już wdrapie na szczyt Kraľovej Hoľi ozdobioną "pięknym" budynkiem maszynowni czy siłowni i wysokim masztem nieopodal, przed oczami rozciąga się przepiękny, długi na ponad 20 kilometr ów grzbiet, w większej części porośnięty łąkami. W dole na południu doliną płynie Hron, oddzielając Niskie Tatry od Słowackiego Rudohoria. Na północy za Popradem rozciągają się zębate szczyty Tatr. Przez większą część dystansu wędruje się odsłoniętym grzbietem, na przemian obniżając się, to nieznacznie wznosząc. Pasmo Kraľovej Hoľi jest trochę za długie, żeby je pokonać jednego dnia. Zejście do Pohoreli zajmuje około dwóch godzin, a wejście następnego dnia kolejne trzy. Nasi bracia Słowacy często w tej sytuacji ułatwiają sobie życie i na nocleg wybierają "tajną" noclegownię. W połowie trasy, nieco poniżej grzbietu na północnym stoku znajduje się "utulnia" Andrejcová. Miejsce jest na pewno wyborne, nie można jednak zawsze polegać na tej możliwości. W bardziej pogodne, wolne od pracy dni często nie ma w niej miejsca i niektórzy Słowacy wybierają nocleg w namiocie. Odcinek od Andrejcovej jest mniej widokowy, grzbiet, równomiernie obniżający się im bliżej przełęczy, porasta las. Ale skoro wyznaczyliśmy sobie za cel pokonanie grani Niskich Tatr, to maszerujemy również tędy. Schodzimy do Čertovicy (1232 m). W Certovicy niewielkim przysiółku jest sporo miejsc na nocleg; to niewielka miejscowość turystyczna, gdzie zimą działa kilka wyciągów, a przy tym jest dobra komunikacja. Przez przełęcz przebiega droga z doliny Vagu do doliny Hronu. Po regenerującym noclegu czeka nas podejście, może nie tak forsowne jak pierwszego dnia pod Kralovą Hole, to "tylko" 800 metrów deniwelacji, ale mamy w nogach już ponad 20 kilometrów. Cześć zachodnia Pierwszy grzbiet po drodze to Velka Gapel. To już królestwo kosodrzewiny i wysokogórskich hal. Ścieżka widoczna i dobrze utrzymana prowadzi w głąb wysokogórskiej krainy. Niskie Tatry to kwintesencja gór, soczewka skupiająca różną charakterystykę rzeźby i krajobrazu; południowe stoki Wielkiej i Małej Gapeli (Velký i Malý Gapel.) i Dziumbiera opadają łagodnymi halami na południe. Północne zbocza opadają stromo 200-300 m, tworząc u-kształtne doliny ozdobione małymi jeziorkami polodowcowymi. Oczy śmieją się do tych dolin i wierchów. Horyzont na zachodzie zamyka skalista Skałka. Jej wschodnia ściana jest poorana skalistymi żebrami. Przypomina tatrzańskie ściany. Chata generała Stefánika, leżąca na południowym zboczu pod kopułą szczytową Dziumbiera, to doskonałe miejsce na nocleg lub miejsce odpoczynkowe przed dalszym marszem na szczyt. Teren Niskich Tatr od 1978 roku stanowi park narodowy. Poruszanie się jest dopuszczane tylko po wyznaczonych szlakach. Widomym tego znakiem jest nielogiczne wejście na szczyt. Obecnie na Dziumbier prowadzi tylko jedna ścieżka. Wznosi się ona od zachodu niedługim ramieniem. Na północną stronę opadają strome żleby. Sam szczyt wieńczy krzyż i tablica informacyjna parku narodowego. Od razu widać, że wcześniej prowadziła bardziej uzasadniona trasa. Udeptaną ścieżkę na wschodnie ramię przegradzają żerdzie i tablica zakazująca zbaczania ze szlaków. Trzeba wrócić tą samą trasą na dół. Panorama dookoła bajeczna. W promieniu kilkudziesięciu kilometrów żaden szczyt nie przewyższa Dziumbiera, a na południe właściwie żaden wierzchołek nie zbliża się nawet do granicy dwóch tysięcy. Na kolejny nocleg obieramy malowniczą "kamienną chatę" pod Chopokiem (2023 m). To najpopularniejszy wierch Niskich Tatr. Malowniczy dzięki kotłom polodowcowym po północnej stronie, łatwo dostępny zarówno od północy od Doliny Demianowskiej, jak i od południa od Doliny Jasnej, skąd kursują kolejki dowożące turystów do połowy wysokości. Zimą Chopok uwielbiają rzesze narciarzy - jest to jeden z najpopularniejszych rejonów narciarskich Słowacji. Odcinek Niskich Tatr na zachód od Chopoka, to najpiękniejsza i najbardziej wysokogórska część Niskich Tatr. Jedynym zgrzytem estetycznym pozostaje chyba tylko budynek górnej stacji kolejki położony centralnie pod szczytem. Tuż obok, pod kopułą szczytową usypaną z kamieni i głazów przycupnęła "Kamienna Chata". To urocze schronisko położone dokładnie na wysokości 2000 m. Przy dobrej pogodzie widok na południe sięga po Słowacki Kras przy granicy z Węgrami. W schronisku, nawet jeśli nie zamierza się nocować, warto się zatrzymać choćby tylko dla jednej rzeczy. Przy każdej wizycie w "Kamiennej Chacie" z przyjemnością raczę się bylinowym czajem. To aromatyczna dosładzana herbata przyrządzana z ziół zbieranych na halach. Kiedy po raz pierwszy jej zakosztowałem i zasmakowałem w niej, porosiłem gospodarza o podzielenie się przepisem. Na pytanie odparł bez namysłu: "to nasze tajemstvo". Piękno Chopoka najlepiej podziwia o od północy, gdzie ramię pokrywa siatka wyciągów zmierzających od Doliny Demianowskiej, a kawałek grani od Chopoka do Dereszy (2003 m) opada pięknymi skalistymi żebrami, tworząc malowniczą scenerię alpejską. Odcinek na zachód to kilka szczytów, które oscylują wokół 2000 metrów. Szczególnie wyróżnia się skalista sylwetka wspomnianej Skałki (1980 m) leżącej w bocznej grani. Poza tym jest jeszcze Chabenec (1950 m). Następnie grań opada na przełęcz Sedlo Durkovej, która wznosi się na wysokość ok. 1700 metrów. W jej pobliżu usadowiła się kolejna "utulnia". Warto i tutaj zatrzymać się na nocleg. Z przełęczy szlak zaczyna opadać równomiernie. Przez Kozi Chrbát opada do Donovalów - uzdrowiskowej miejscowości w Dolinie Korytnickiej, która wyznacza zachodnią granicę Niskich Tatr. Po drugiej stronie rozciągają się już stoki Wielkiej Fatry. Na pokonanie pełnej grani Niskich Tatr trzeba przeznaczyć 4-5 dni. Można również pokonać mniejsze odcinki pasma. Najbardziej popularne są tereny z Chopokiem i Dziumbierem. Zachęcam do przemierzenia wschodniej części Niskich Tatr, która jest bardziej ustronna, a włóczęga po tak malowniczych zakątkach powinna dostarczyć co niemiara przyjemności. Wędrówka grzbietami Niskich Tatr nie jest może tak emocjonująca jak wspinanie perciami tatrzańskimi, dostarcza jednak innych nie mniej zapadających w pamięć wrażeń. A spotkanie z naturalnym surowym otoczeniem, wchłonięcie ostrego rześkiego powietrza, przejmie przyjemnym dreszczykiem. Różnice w charakterze pomiędzy Tatrami i Niskimi Tatrami trafnie opisuje stwierdzenie: po Niskich Tatrach wędrujemy, po Tatrach się wspinamy. To otwiera możliwości przed tymi, którzy chcą kontemplować wysokogórski krajobraz, a niekoniecznie łączą to z wydzielaniem zwiększonej dawki adrenaliny. Niskie Tatry to wspaniały łańcuch dla amatorów dłuższych rodzinnych wycieczek i tych, którzy chcą uniknąć oblężonych tatrzańskich arterii o pierwszoplanowym znaczeniu. Tatry to najwyższe góry Polski i Słowacji. Są również najwyższym masywem górskim w łańcuchu Karpat – ponadto są jedynym masywem o charakterze alpejskim w Europie poza Alpami (jeśli nie wliczać Kaukazu). Razem z Górami Choczańskimi tworzą Łańcuch Tatrzański (w Centralnym Karpatach Zachodnich). Panorama na Tatry Wysokie. Fot. Damian Granowski Łącznie zajmują one teren o powierzchni ok. 780 km kwadratowych (prostokąt o bokach 56,5 km x 18,5 km). Na terenie Polski leży 175 km2. Najwyższe szczyty Tatr wznoszą się ponad dwa kilometry ponad otaczające je kotliny (500 – 700 m Najwyższym szczytem jest Gerlach, w Polsce są to Rysy (szczyt graniczny). Całkowicie najwyższym polskim szczytem jest Kozi Wierch. W Głównej Grani Tatr znajduje się około 100 ważniejszych szczytów, jednakże te najwyższe (Łomnica i Gerlach) znajdują się w graniach bocznych. Tatry dzielimy na trzy części: Tatry Bielskie – zajmują obszar między Zdziarską Przełęczą, a Przełęczą pod Kopą - zbudowane są ze skał osadowych (wapień, margle, dolomit) i należą do dolnej płaszczowiny reglowej. Najwyższym szczytem tej grupy jest Hawrań (2154 m Tatry Wysokie – zajmują obszar między Przełęczą pod Kopą, a Przełęczą Liliowe – zbudowane są ze skał magmowych głębinowych (głównie granodioryt) i metamorficznych. Od strony południowej odcinają się wyraźnym uskokiem ku Kotlinie Liptowskiej, natomiast ku północy zapadają pod skały osadowe o skomplikowanej tektonice. Najwyższym szczytem tej grupy jest Gerlach (2655 m Panorama na południe z wschodniego wierzchołka MSW. Fot. Damian Granowski Tatry Zachodnie – zajmują obszar między Przełęczą Liliowe, a Przełęczą Huciańską – zbudowane są ze skał osadowych i skał magmowych. Najwyższym szczytem tej grupy jest Bystra (2248 m Topografia Tatry posiadają kilkaset nazwanych szczytów (75 z nich ma wybitność co najmniej 100 metrów), 28 z nich ma wysokość większą niż 2500 m Grzbietem Głównej Grani Tatr w znacznej większości biegnie Wielki Europejski Dział Wodny. To pasmo górskie bogate jest w stawy (ponad 200), z których najgłębsze są po polskiej stronie. Budowa geologiczna Tatry są młodymi górami, typu fałdowego ukształtowanymi ostatecznie w orogenezie alpejskiej. W ich budowie wyróżniamy trzy główne jednostki strukturalne: Trzon krystaliczny, fałdy wierchowe i płaszczowiny reglowe. Tatry Zachodnie zbudowane są ze skał osadowych i magmowych. Tatry Wysokie ze skał magmowych głębinowych (głównie granodioryt) i metamorficznych. Tatry Bielskie głównie ze skał osadowych (wapień, margiel, dolomit). Wypiętrzenie Tatr w trzeciorzędzie spowodowało wzmożenie erozji, co miało duży wpływ na rozwój rzeźby. Na liniach dyslokacji tektonicznych powstały wielkie doliny, a na liniach uskoków przełęcze. W Epoce lodowcowej Tatry mogły poszczycić się sporą liczbą lodowców (największe z nich leżały w Dolinie Białej Wody (ok. 15 km) i Dolinie Mięguszowieckiej (11,5 km). Widoczki na szczycie Wysokiej. Fot. dg Podczas czwartorzędu w skałach osadowych w Tatrach rozwinęły się systemy jaskiń. W polskich Tatrach odkryto około 800 jaskiń o łącznej długości 126,5 km. Na Słowacji jest ich zdecydowanie mniej (aczkolwiek znajduje się tam najdłuższa w całych Tatrach jaskinia Cień Księżyca w masywie Szerokiej Jaworzyńskiej). Klimat Tutejszy klimat zalicza się do grupy klimatów wysokogórskich strefy umiarkowanej, o znacznej amplitudzie temperatury rocznej. Maksimum opadów występuje w lecie. Ma on wiele cech wspólnych z klimatem alpejskim (niska średnia temperatur w roku, duża zmienność, częste zachmurzenia, znaczna ilość dni z opadami, długo utrzymująca się pokrywa śnieżna, zamglenia, wiatry wiejące zazwyczaj z zachodu i z południowego zachodu. Charakterystyczną cechą jest występowanie halnego (głównie wiosną i jesienią), który kończy się na ogół opadami deszczu lub śniegu. Często występuje też zjawisko morza mgieł. Roczna suma opadów waha się pomiędzy 1200, a 1600 mm. Najwyższe opady notuje się w okresie czerwiec-lipiec (wtedy też najczęstsze są burze), z przewagą lipca. Minimum opadów występuje w lutym. Średnio w ciągu roku jest około 115 dni z pokrywą śnieżną w Zakopanem, a ponad 230 w szczytowych partiach gór. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, a najzimniejszym luty. Zima trwa zazwyczaj od końca listopada do końca marca. Charakterystyczne dla zimy są inwersje temperatury. Jacek Kierzkowski na Zachodnim Filarze Kopy Spadowej. Fot. dg Flora i Fauna Świat roślinny i zwierzęcy Tatr jest wyjątkowo bogaty. Ich charakterystyczną cechą jest piętrowy układ roślinności, z czego najciekawsze są dwa ostatnie piętra. Na stokach północnych przedstawia się w ten sposób: Pogórze (do 650 m) Gatunki identyczne jak na nizinach Piętro regli (do 1550 m). - Regiel dolny (do 1250 m), do 1000 kraina uprawowa (łąki). Las mieszany (świerk, buk, jawor). - Regiel górny (do 1250-1550 m). Las głównie świerkowy, występuje również limba, wierzba śląska i górskie odmiany jarzębiny. Piętro kosodrzewiny (do 1550-1800 m) Występuje powyżej górnej granicy lasów. Głównie zbiorowiska krzewów i zarośli (głównie kosodrzewina). Rośnie tu także róża alpejska, porzeczka skalna, wierzba śląska, paprocie Piętro hal (do 1800-2300 m) Wysokogórskie łąki z trawami i ziołami. sasanka alpejska, rdest żyworodny Piętro turni (powyżej 2300 m) Typowe piętro roślinności alpejskiej. Oprócz licznych mchów i porostów występuje około 120 gatunków roślin naczyniowych. Charakterystyczną cechą flory Tatr, jest również występowanie wielu endemitów i subendemitów. Np. wiechlina tatrzańska, goździk lśniący, urdzik karpacki, warzucha tatrzańska. Widoki z Galerii Osterwy. Fot. Damian Granowski Świat zwierząt jest bogaty. Występują takie ssaki jak: niedźwiedź brunatny, jeleń szlachetny, sarna, kozica tatrzańska, dzik, wilk, ryś, borsuk, żbik, lis, świstak, gronostaj, nietoperze. Ptaki orzeł przedni, głuszec, kruk, puchacz, myszołów, jastrząb, sokół wędrowny, kaczka krzyżówka, dzięcioł duży. Z gadów występują jaszczurki, żmije. Z płazów żaby, ropuchy, traszki, salamandry. Z ryb: pstrąg potokowy Krótka historia turystyki Pierwsza, odnotowana w kronikach, wycieczka w Tatry odbyła się 11 czerwca 1565 roku (przejażdżka hrabiny Beaty z Kościeleckich Łaskiej do Doliny Kieżmarskiej). Już na początku XVII wieku pojawiły się wzmianki o pierwszych wejściach na tatrzańskie szczyty (1615 – Kieżmarski Szczyt, 1664 – Sławkowski Szczyt). W 1782 roku Austriacy sporządzili mapę Tatr. W 1815 wydano dzieło „O ziemiorodztwie Karpatów” autorstwa Stanisława Staszica. Wielkim propagatorem Tatr był Tytus Chałubiński, natomiast wyższe, wysokogórskie partie mocno propagowali Józef Stolarczyk i Eugeniusz Janota. Kluczowy wyciąg na Drodze Kutty, Batyżowiecki Szczyt. Fot. Marta Ziembla W 1873 roku powstało Węgierskie Towarzystwo Karpackie oraz Towarzystwo Tatrzańskie. Ich celem statutowym było propagowanie i ułatwianie turystyki. poprzez budowę szlaków turystycznych i schronisk. Lata 70 XIX wieku to sporo pierwszych wejść szczytowych, natomiast lata 80. to pierwsze wejścia zimowe. Z czasem Zakopane stało się modne i napłynęło do niego sporo inteligencji. Ruch turystyczny z roku na rok się zwiększał. W 1909 roku powstało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. W 1949 roku utworzono Tatranský národný park (TANAP). W 1955 roku utworzono Tatrzański Park Narodowy (TPN). Widok ze Sławkowskiego Szczytu. Fot. Damian Granowski Turystyka W ciągu roku polskie Tatry odwiedza około 3 mln osób. Nieustannie trwa moda na Zakopane. Duża ilość szlaków (ponad 930 km), dobra baza noclegowa, wyciągi narciarskie i koleje linowe sprzyjają turystyce i sportom zimowym. Od 2004 roku TANAP zamyka szlaki „powyżej schronisk” w okresie 1 XI do 15 VI. W Tatrach znajduje się 25 schronisk (9 w Polsce i 16 na Słowacji). Najbardziej znanym ośrodkiem turystycznym w Polsce jest Zakopane. Rozwiniętą bazą turystyczną dysponują także Kościelisko, Poronin, Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Białka Tatrzańska, Murzasichle, Małe Ciche, Ząb, Jurgów, Brzegi. Na Słowacji ruch turystyczny skupia się głównie w osiedlach miasta Wysokie Tatry. Damian Granowski Tatrzańskie Panoramy Autor: Brak danych Autor: Brak danych Autor: Brak danych Autor: Brak danych Autor: Brak danych Autor: Brak danych Autor: Brak danych Autor: Damian Granowski Autor: Damian Granowski Autor: Brak danych Autor: Damian Granowski Autor: Damian Granowski Autor: Damian Granowski Autor: Damian Granowski Autor: Damian Granowski

tatry są częścią łańcucha górskiego